Huis van Hilde, Castricum, kano Wieringermeer

Om meer ideeën op te doen voor de kano die op dit moment gereconstrueerd wordt in Vlaardingen, zijn Leo, Kirsti en Caroline op donderdag 15 juli naar het Huis van Hilde geweest om daar de kano van de Wieringermeer te bekijken.[1] We mochten er met ons neus bovenop, en met behulp van een bouwlamp hadden we goed zicht op de kano. Hij is gemaakt uit een rechte eik met weinig zijtakken: op de resterende 7,32 meter zijn slechts twee (kleine) knoesten gevonden! Dat betekent dat de boom in een hoog dicht bos heeft gestaan. Bij het maken is het spint verwijderd en de bodem volgt de jaarringen (U-vormig).

De dikte van de bodem varieert tussen 2 en 5 cm, en op het dunste deel is kennelijk een scheur ontstaan: hier werd over een lengte van circa 2 m met minimaal 12 paar gaten (1×2 cm, ovaal gesleten in de lengte-richting) een reparatie uitgevoerd.

Aan de voorkant zit de grootste knoest en hier is een gat gemaakt van 3,5 x 2,5 cm, waarschijnlijk om de kano vast te leggen. De achterkant is teveel beschadigd om iets over de vorm te kunnen zeggen. Het geheel is sterk platgedrukt, zodat het ook moeilijk is om de diameter van de boom vast te stellen. Het platste deel van de bodem lijkt circa 40 cm breed, en het breedste (platgedrukte) deel is 65 cm. De boord lijkt in het middendeel van de kano nergens aanwezig, dus de diameter van de boom zal minimaal 60 cm in diameter zijn geweest. Alleen bij de punt is mogelijk een stuk boord aanwezig van 2 cm dik. Ongeveer in het midden zitten twee ribben (‘wrangen’), de grootste is 12-17 cm breed en 7 cm hoog. Tegen de bodem aan zijn nog inkapsporen van een bijl te zien. Het midden van de bovenkant is gesleten. De tweede, kleine knoest, zit in deze rib. Op slechts 50 cm naar achter is een tweede, lage rib aanwezig, van 1,7 cm hoog en 3,5-5 cm breed. De kleinere afmetingen komen niet door slijtage, die lijkt nauwelijks aanwezig.

De plaatsing van twee ribben zo dicht op elkaar en met zulke verschillende afmetingen lijkt ons een experiment waard! Wat kun je ermee? Zit je op de hoge met je voeten tegen de lage aan? Het is ook opvallend dat bij deze kano twee ribben zijn aangebracht, terwijl er geen torsie te verwachten is door de zeer rechte draad van de boom. In het museum is boven de onderzochte kano ook de IJzertijd kano van Uitgeest uitgestald, die ongeveer dezelfde lengte heeft en ook van een rechte eik is gemaakt. Deze heeft alleen een rib helemaal achteraan, wat een voetensteun lijkt te zijn (zitten op de verdikte achterkant).

De binnenkant van de kano van Wieringermeer is sterk gesleten en matig geconserveerd. Er is niet meer goed vast te stellen hoe de afwerking was, maar op de twee minst gesleten plekken lijkt met sterk strijklicht een diagonale afwerking in vrij brede banen aanwezig. Volgens het filmpje is de boot gedateerd met ¹⁴C op ruim 3000 jaar oud. Omdat het spint is verwijderd is de boot minimaal enkele tot vele tientallen jaren jonger. Meer informatie is opgevraagd bij Laura Koehler van de RCE, die de conservering gedaan heeft. We hopen op foto’s van de toen nog beter geconserveerde bodem!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[1] Opgegraven in 2XXX door RAAP olv Cathalijne Kruidhof, geconserveerd in Lelystad door RCE.